ఈ సృష్టిలో మనిషికి మనిషి కాక అత్యంత ఆత్మీయమైన జీవులలో శునకం ప్రధానమైనది. అది ఆవు, గేదెల్లా పాలివ్వదు. ఎద్దు, దున్నల్లా వ్యవసాయానికి పనికిరాదు. గుర్రంలా వాహనం కాదు. ఒంటెల్లా రవాణాకి ఉపయోగించదు. మేక, పంది, కోడిలా ఆహారానికి (ఎక్కడో అరుదుగా తప్పితే) పనికిరాదు. కానీ కుక్క మనిషి హృదయానికి చాలా దగ్గ్గరగా వుంటుంది. అందుకే ఆ జీవి పట్ల చాలామందికి పెద్ద సెంటిమెంట్ వుంటుంది. మంచు యుగం ముగిసినప్పటి కాలం నుండి కుక్క మనిషికి అత్యంత సన్నిహితమైన జీవిగా మారింది. విశ్వాసబద్ధమైన తోడుగా మారింది. ముందు కాపలా కోసమే మనిషికి దానితో సాంగత్యం మొదలైనా ఒక క్రమంలో ముచ్చట కోసమో లేదా స్వచ్ఛమైన ప్రేమ కోసమో దాన్ని ఇంటి బైట కాపలా కోసం కాకుండా ఇళ్లల్లో సురక్షితంగా వుంచుకోవడం జరుగుతున్నది. కుక్కలతో పెద్దల కంటే పిల్లలకే ఎక్కువ అనుబంధం. నిజానికి మనిషికి కుక్క పట్ల వున్న ప్రేమ కంటే కుక్కకే మనిషి పట్ల ప్రేమ ఎక్కువగా వుంటుంది. దాన్ని మనం విశ్వాసం అంటుంటాం. నిజానికి కుక్క ఓ అల్ప సంతోష జీవి. అది మన నుండి ఆశించేది కొంచెం తిండి, ఆదరణ. ఒక్కసారి ఓ కుటుంబానికి అలవాటు పడిన కుక్క జీవితాంతం ఆ కుటుంబాన్ని నమ్ముకొనే బతికేస్తుంది.
జాతుల పరంగా చూస్తే కుక్కల్లో ఎన్నో రకాలుంటాయి. కానీ జీవన విధానపరంగా చూస్తే రెండే రకాలుంటాయి. ఒకటి – వీధి కుక్కలు, రెండు – పెంపుడు కుక్కలు. ఇండియన్ బ్రీడ్ ని పెంపుడు కుక్కలుగా చేసుకోవడం అరుదు. అవి సాధారణంగా వీధి కుక్కలుగా వుంటాయి. ఏదోక వీధిని తన స్వంత ఊరుగా భావించి, ఆ వీధిలోని అరుగుల మీద, రోడ్ల మీద కాలక్షేపం చేస్తుంటాయి. సామ్రాజ్యవాద వలసల కారణంగా యూరోపియన్ జాతి కుక్కలు ప్రపంచం నలుమూలలా విస్తరించాయి. అలా దిగుమతైన పమేరియన్, అల్సేషియన్, గోల్డెన్ రిట్రీవర్స్, లాబ్రడార్, జర్మన్ షెపర్డ్ వగైరా విదేశీ ఖరీదైన కుక్కలని మధ్య తరగతి, ఆ పై వర్గాలవారు పెంచుకుంటారు. అవి స్టేటస్ సింబల్ గా, యజమానుల దర్జాకి, వర్గానికి ప్రతీకలుగా వుంటాయి. పెంపుడు కుక్కలన్నీ దాదాపుగా పుట్టిన వెంటనే తన బయలాజికల్ కుటుంబం నుండి వేరైపోతాయి. డాగ్ పేరెంటింగ్ అని పిలువబడే స్థాయిలో ఆదరణ దొరికే, తనకేమాత్రం సంబంధం లేని ఒక హ్యూమన్ ఫ్యామిలీలో కుక్కలు భాగమైపోతాయి. మొత్తం మీద మనుషులలో వుండే బేధ భావాలు, వర్గ వ్యత్యాసాలు కుక్కలకి కూడా ఆపాదించబడతాయి. ఆ రకంగా కుక్కలు కూడా మానవ సమాజానికి ప్రతిబింబాలుగా వుంటాయి.
సామాజిక కార్యకర్త ఐన తేళ్ల అరుణగారు కుక్కల మీద మొత్తం 11 కథలు రాశారు. ఈ కథల్లో హ్యూమన్ సొసైటీకి, కుక్కలకు వున్న అనుబంధం గురించి మాత్రమే కాకుండా తమకున్న వర్గ అభిజాత్యాల్ని ఏ విధంగా మనుషులు కుక్కలకు ఆపాదించేదీ, ఎంత అమానవీయంగా వాటి పట్ల వ్యవహరించేదీ, కొందరు జీవ కారుణ్య వాదులు, జంతు ప్రేమికులు వాటి పట్ల ఎంత గొప్పగా మానవీయతని ప్రదర్శించేదీ తన నిశితమైన పరిశీలనతో రాశారు. ఈ కథల్లో మనకి జంతు ప్రేమికుల నిజాయితీ, నిబద్ధత మనసుకి హత్తుకునేలా రాశారు. ఇందులోని ప్రతి కథ వాస్తవమైనదేనని ఆమె అన్నారు. ఎంత వాస్తవాన్ని రాసినా ఒక రచన కేవలం ఓ రిపోర్ట్ గా మిగలకుండా ఓ కాల్పనిక రచనా చమత్కృతి కావాలంటే వస్తువు మూలాల్లోకి వెళ్లి, దాని అంతరాత్మని, ఘర్షణావరణాన్ని, భావోద్వేగాల్ని పట్టుకొని చూపించాల్సిందే. దాన్ని రచయిత్రి సరళమైన శైలో దాదాపు సమర్ధవంతంగా నిర్వహించారని అనిపించింది. సాటి మనుషుల్లో తాము ఆశించిన ప్రేమ దొరకని వారు, మిగతా మనుషుల పట్ల నిరసన భావం కలిగి వున్న వారు ప్రధానంగా ఈ పెంపుడు జంతువుకి అటాచ్ అయిపోతారు. ఆ రకంగా వారి భావోద్వేగాల్లో అది ఓ భాగమైపోతుంది. అరుణగారు రాసిన కథల్లో ఈ సున్నిత అంశం ప్రస్ఫుటంగా కనిపిస్తుంది.
ఈ కథల్లో అధిక భాగం కథలు వీధి కుక్కల జీవితాల మీద రాసినవే. ఎండ నుండి, వాన నుండి, చలి నుండి రక్షణ లేక వీధులే నివాసంగా బతికే వీధి కుక్కలు ప్రతి రోజూ మనుగడ పోరాటం చేస్తుంటాయి. వీధుల్లోనే తిండి కోసం అవి చేసే పోరాటం, ఆదరణ కోసం పడే యాతన, మనుషులతో సాన్నిహిత్యం కోసం చూపించే తపనని గొప్పగా పట్టుకున్నారు అరుణగారు. మనుషుల్లో భిన్న మనస్తత్వాలున్నట్లే కుక్కలకి కూడా వాటివైన వ్యక్తిత్వాలు, మనస్తత్వాలు, ప్రవర్తనలు, ప్రవృత్తులూ వుంటాయని ఆమె తన కథల్లో నిరూపించిన తీరు బాగుంది. ప్రతి కథ కుక్కలలో వున్న ప్రత్యేక ప్రవృత్తిని, సహజాతాన్ని హైలైట్ చేసేలా రాశారు. మనుషులను పోలి వుండె వాటి బతుకు పోరాటాలు, బతక నేర్చిన తెలివితేటలు, కోపతాపాలు, ప్రేమలు, విరహాలు, శృంగార ప్రక్రియలు, అసూయలు, స్వార్ధాలు…అన్నీ ఈ కథల్లో కనిపిస్తాయి. ఇవేవీ కుక్కల గురించిన అకడమిక్ పరిశోధనలు కావు. వీధుల్లో మనుషుల దాడుల్లో లేదా వాహనాలు చేసే ప్రమాదాల్లో గాయపడి, కాళ్లూ కోల్పోయి, నడుములు దెబ్బతిన్న ఒకటి కంటే, రెండు కంటే, మూడుకంటే ఎక్కువ వీధి కుక్కల్ని రక్షించి, ఇంట్లో పెట్టుకొని ప్రేమతో, బాధ్యతతో పోషించిన అనుభవం ఇచ్చిన పరిశీలనతో రాసిన సజీవ కథనాలివి. ఈ కథల్లో ఎక్కువసార్లు వచ్చే సికిందర్ అనే పాత్ర మరెవరో కాదు. అరుణగారి కుమారుడే!
యజమానుల వర్గాంతరాల వైషమ్యాలు వారు పెంచుకునే కుక్కల మీద పడటాన్ని “మున్నాగాడి ప్రేమకథ”లో చూస్తాం. ధనవంతుల ఇంట్లోని జాతి కుక్క, మధ్య తరగతి ఇంట్లోని సంకర జాతి కుక్క జత కడితే అచ్చు సినిమాల్లో చూపించే పై కులం/సంపన్న తల్లిదండ్రుల దుష్ప్రవర్తనలానే తమ కుక్క విషయంలో సంపన్న యజమానులు ప్రవర్తిస్తారు.
సంఘ నియమాల వల్ల మనుషులు శృంగారానికి సంబంధించిన సహజాతాల్ని చాలావరకు అదుపులో పెట్టుకోడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఐతే జంతువులకు అలాంటి అదుపులు, నిషేధాలు ఏవీ వుండవు. అవి ప్రకృతి ప్రసాదించిన సంతోషాల్ని, సంతృప్తుల్ని నిస్సంకోచంగా పొందుతుంటాయి. ఆ లైంగిక సహజాతం తీరనప్పుడు వాటి ప్రవర్తన వింతగా, విధ్వంసకరంగా తయారవుతుంది. అలాంటిదే “ఓ బ్లాకీ కథ”. మనసుని కలచివేసే జీవిత ముగింపు బ్లాకీకి దొరుకుతుంది.
మనుషులతో పోలిస్తే అల్పాయుషుకులైన పెంపుడు కుక్కల మరణం వాటి యజమానులకో పెద్ద విషాదం. పెంచిన వారి దుఃఖం మామూలు మనుషులకు అర్ధం అయ్యేది కాదు. ఆ స్వచ్ఛమైన కన్నీరుని చిత్రించే కథ “ఓ కాఫీ కథ”. పెంపుడు కుక్కలతో కుటుంబం మొత్తానికి అనుబంధం పెరిగే వైనాన్ని “మరో కాఫీ కథ” తెలియచేస్తుంది. “ఒక భూమి కథ”లో మనుషుల క్రూరత్వం, అదే సమయంలో దయ, ఆదరణ, కరుణ, సానుభూతి కోణాల్ని ఎత్తి చూపారు రచయిత్రి. జంతువులు కూడా తమ చిన్నతనంలో అనుభవించిన హింస వాటి ప్రవర్తనని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో “ఓ రమణ కథ”లో చూడొచ్చు. ఆశ్రయాన్ని కోల్పోయిన ఓ పమేరియన్ కుక్క పిల్ల విషాదకరంగా మరణించిన వైనాన్ని “ఓ చిన్నూగాడి కథ”లో చూడొచ్చు. ఈ విధంగా మొత్తం కథలన్నీ మొత్తం కథలన్నీ హృదయానికి హత్తుకునేవే. ఇలా హత్తుకునేట్లు రాయడానికి అవసరమైనంత జెన్యూన్ కన్సర్న్, నిబద్ధత, సునిశిత పరిశీలన అరుణగారిలో పుష్కలంగా వున్నాయి.
****
భారత దేశంలో మొత్తం 6 కోట్ల 20 లక్షల వీధి కుక్కలున్నాయి. ఒక్క హైదరాబాద్ లోనే 7.20 లక్షల వీధికుక్కలు జీవిస్తున్నాయి. మనిషి సంఘజీవే కానీ ప్రకృతి జీవి కాలేకున్నాడు. ప్రకృతిలో భాగమైన ఈ భూమి, అదిచ్చే వనరులు కేవలం తన కోసం మాత్రమే సృష్టించబడ్డాయనే స్వార్ధంతోనే మనుగడ సాగిస్తున్నాడు. “వీధి కుక్కల దాడిలో పసి పిల్లాడి మృతి” అంటూ మీడియా ప్రచారం చేసే వార్తల్లో అబద్ధం వుండకపోవచ్చు కానీ అర్ధ సత్యం మాత్రం వుంది. తన పౌరులకు పూర్తి భద్రతాయితమైన వాతావరణాన్ని కల్పించాల్సిన ప్రభుత్వాలు ఆ విధి నిర్వహణలో విఫలమౌతున్న వైనాన్ని గుర్తించాలి. కుక్కలు వన్య ప్రాణులు కానప్పుడు వాటికి కూడా మనతో కలిసి నివసించే హక్కు వుంటుందనే విషయాన్ని ఒప్పుకోవాలి. మిగతా జీవులతో ఒక శాంతియుత సహజీవనాన్ని సమాజం కొనసాగించేందుకు వీలైన ఏర్పాట్లు చేయాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వాలపై వుంటుంది. వీధికుక్కల జనాభా నియంత్రణకి విరివిగా స్టెరిలైజేషన్ కార్యక్రమం, యాంటి రాబిస్ వాక్సిన్ వేయించడం వంటి కార్యక్రమాలు ప్రభుత్వాలు చేపట్టాలి. లేకపోతే మీడియా ఊదరలో పడి సామాన్యులు కుక్కలను విలన్లుగా భావించే ప్రమాదం వుంది.
అరుణగారు రాసిన ఈ కథలు సామాన్యులలో వీధి కుక్కల పట్ల సానుభూతి, దయని రేకెత్తించడమే కాక ఒక అవగాహనను, చైతన్యాన్ని కూడా కలిగిస్తాయని నా నమ్మకం. మానవత్వం అంటే కేవలం మానవ సమాజానికి, మనుషులకు మాత్రమే పరిమితం కాదని, మనిషిని దాటి ప్రకృతిలో భాగమైన జీవుల పట్ల కూడా దయతో వ్యవహరించడమని ఈ కథలు నిరూపిస్తాయి. మంచి ప్రయత్నం చేసిన అరుణగారికి అభినందనలు.
-అరణ్య కృష్ణ
