కర్ణాటక హైకోర్టు ఏప్రిల్ 2, 2025న రాపిడో, ఓలా, ఉబెర్ వంటి బైక్ టాక్సీ సేవలను ఆరు వారాలలోపు (జూన్ 15, 2025 నాటికి) నిలిపివేయాలని ఆదేశించింది. మోటార్ వెహికల్స్ యాక్ట్, 1988లో సెక్షన్ 93 కింద రాష్ట్ర ప్రభుత్వం స్పష్టమైన మార్గదర్శకాలు రూపొందించే వరకు ఈ సేవలు కొనసాగించడానికి వీల్లేదని కోర్టు తీర్పు ఇచ్చింది. ఈ ఆదేశాలను అమలు చేయడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి మూడు నెలల సమయం ఇవ్వబడింది.
కారణాలు:
చట్టవిరుద్ధ కార్యకలాపాలు: ప్రైవేట్ వాహనాలకు ఉపయోగించే వైట్ నంబర్ ప్లేట్లతో బైక్ టాక్సీలు వాణిజ్య సేవలు అందిస్తున్నాయని, ఇది కర్ణాటక మోటార్ వెహికల్ రూల్స్, 1989కు విరుద్ధమని రాష్ట్ర రవాణా శాఖ వాదించింది.
భద్రతా ఆందోళనలు: మహిళల భద్రతతో సహా, బైక్ టాక్సీలు నియంత్రణ లేకుండా నడుస్తున్నాయని, కొన్ని ప్రమాదాలు జరిగాయని రవాణా శాఖ ఆరోపించింది.
ఆటో, క్యాబ్ యూనియన్ల వ్యతిరేకత: బైక్ టాక్సీల వల్ల ఆటోరిక్షా, క్యాబ్ డ్రైవర్ల జీవనోపాధి దెబ్బతింటోందని యూనియన్లు ఫిర్యాదు చేశాయి, దీనితో బెంగళూరులో ఘర్షణలు కూడా జరిగాయి.
ప్రభావం:
ప్రయాణికులు: బెంగళూరు వంటి నగరాల్లో లాస్ట్-మైల్ కనెక్టివిటీ కోసం బైక్ టాక్సీలపై ఆధారపడే ప్రయాణికులకు ఇది ఆర్థిక భారంగా మారింది, ఎందుకంటే ఆటోలు, క్యాబ్‌లు ఖరీదైనవి.
డ్రైవర్లు: లక్షలాది బైక్ టాక్సీ రైడర్ల జీవనోపాధి ప్రమాదంలో పడింది. రాపిడో ఒక్కటే 1.2 లక్షల రైడర్లకు ఉపాధి కల్పిస్తోందని పేర్కొంది.
కంపెనీలు: రాపిడో జూన్ 16, 2025 నుంచి తమ బైక్ టాక్సీ సేవలను నిలిపివేసి, “బైక్ పార్శిల్” సేవను ప్రవేశపెట్టింది. అయితే, ఓలా, ఉబెర్ కొన్ని ప్రాంతాల్లో సేవలను కొనసాగిస్తున్నట్లు నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి.
ప్రస్తుత పరిస్థితి:
జూన్ 13, 2025న కర్ణాటక హైకోర్టు డివిజన్ బెంచ్ ఈ ఆదేశాలపై స్టే ఇవ్వడానికి నిరాకరించింది, దీంతో జూన్ 16, 2025 నుంచి బైక్ టాక్సీ బ్యాన్ అమల్లోకి వచ్చింది. రవాణా మంత్రి రామలింగా రెడ్డి ఈ ఆదేశాలను ఖచ్చితంగా అమలు చేయాలని రవాణా శాఖ అధికారులను ఆదేశించారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నియంత్రణ చట్టాలను రూపొందించే వరకు బైక్ టాక్సీలు చట్టవిరుద్ధంగా ఉంటాయి.
ప్రతిస్పందనలు:
రాపిడో: ఈ తీర్పును అప్పీల్ చేసే అవకాశాలను పరిశీలిస్తున్నట్లు తెలిపింది, రైడర్ల జీవనోపాధి కోసం పోరాడుతామని చెప్పింది.
బైక్ టాక్సీ వెల్ఫేర్ అసోసియేషన్: రాహుల్ గాంధీకి లేఖ రాసి, లక్షలాది గిగ్ వర్కర్ల ఉపాధిని కాపాడాలని కోరింది.
ఆటో యూనియన్లు: ఈ బ్యాన్‌ను స్వాగతించాయి, చట్టం అమలవుతోందని పేర్కొన్నాయి.
ప్రయాణికులు: బైక్ టాక్సీలు సరసమైన, సమర్థవంతమైన రవాణా సాధనంగా ఉన్నాయని, బ్యాన్‌కు బదులు నియంత్రణలు తీసుకురావాలని వాదిస్తున్నారు.
గత నేపథ్యం:
2021లో కర్ణాటక ప్రభుత్వం ఎలక్ట్రిక్ బైక్ టాక్సీ స్కీమ్‌ను ప్రవేశపెట్టింది. కానీ 2024 మార్చిలో దాన్ని ఉపసంహరించుకుంది, నాన్-ఎలక్ట్రిక్ బైక్‌ల దుర్వినియోగం, భద్రతా సమస్యలను కారణంగా చెప్పింది.
2022లో హైకోర్టు తాత్కాలిక ఉపశమనం ఇచ్చి, బైక్ టాక్సీలపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవద్దని ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది, దీంతో ఈ సేవలు కొనసాగాయి.
సారాంశం:
కర్ణాటకలో బైక్ టాక్సీలు జూన్ 16, 2025 నుంచి అధికారికంగా నిషేధించబడ్డాయి. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నియంత్రణ చట్టాలు రూపొందించే వరకు ఈ బ్యాన్ కొనసాగుతుంది. ఈ నిర్ణయం ప్రయాణికులకు, రైడర్లకు ఆర్థిక, జీవనోపాధి సవాళ్లను తెచ్చినప్పటికీ, ఆటో, క్యాబ్ డ్రైవర్లకు ఉపశమనం కలిగించింది.
