హార్మూజ్ జలసంధి పర్షియన్ గల్ఫ్‌ను ఒమన్ గల్ఫ్ మరియు అరేబియా సముద్రంతో కలిపే కీలకమైన సముద్ర మార్గం. ఈ జలసంధి ద్వారా ప్రపంచ చమురు రవాణాలో సుమారు 20-30% జరుగుతుంది, ఇది సౌదీ అరేబియా, ఇరాక్, UAE, కువైట్, ఖతార్ వంటి దేశాల నుండి చమురు ఎగుమతులకు ప్రధాన మార్గం. ఇటీవలి రాజకీయ ఉద్రిక్తల నేపథ్యంలో, ఇరాన్ ఈ జలసంధిని మూసివేసే అవకాశం గురించి చర్చలు జరుగుతున్నాయి. ఈ ఆర్టికల్‌లో ఇరాన్ ఈ చర్యను చేపట్టగల సామర్థ్యం, దాని పరిణామాలు, మరియు భారత్‌పై ప్రభావాన్ని విశ్లేషిస్తాం.
హార్మూజ్ జలసంధి ప్రాముఖ్యత
హార్మూజ్ జలసంధి ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ జలసంధి మూసివేయబడితే, చమురు ధరలు ఆకాశాన్నంటడంతో పాటు, గల్ఫ్ దేశాలు మరియు చమురుపై ఆధారపడిన దేశాల ఆర్థిక వ్యవస్థలు తీవ్రంగా దెబ్బతింటాయి. ఈ జలసంధి ద్వారా రోజూ సుమారు 20 మిలియన్ బ్యారెల్స్ చమురు రవాణా అవుతుంది, ఇది ప్రపంచ చమురు సరఫరాలో గణనీయమైన భాగం.
ఇరాన్ సామర్థ్యం
ఇరాన్‌కు హార్మూజ్ జలసంధిని తాత్కాలికంగా దిగ్బంధించే సైనిక సామర్థ్యం ఉంది. ఇరాన్ రెవల్యూషనరీ గార్డ్ కార్ప్స్ (IRGC) నావికా దళం వద్ద యాంటీ-షిప్ మిసైల్స్, సముద్ర మైన్స్, డ్రోన్స్, మరియు చిన్న దాడి నౌకలు ఉన్నాయి. ఈ సాధనాలతో ఇరాన్ షిప్పింగ్ రవాణాకు అంతరాయం కలిగించవచ్చు. ఉదాహరణకు సముద్ర మైన్స్ తీసుకుంటే 1980లలో ఇరాన్-ఇరాక్ యుద్ధంలో ఇరాన్ మైన్స్ ఉపయోగించి రవాణాకు ఆటంకం కలిగించింది. ఈ మైన్స్ తక్కువ ఖర్చుతో గణనీయమైన నష్టం కలిగిస్తాయి. మిసైల్ దాడులు: ఇరాన్ యొక్క బాలిస్టిక్ మరియు క్రూజ్ మిసైల్స్ జలసంధి సమీపంలోని నౌకలను లక్ష్యంగా చేసుకోవచ్చు. ఎలక్ట్రానిక్ జోక్యం: ఇరాన్ నావిగేషన్ సిస్టమ్స్‌లో జోక్యం కలిగించే సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించింది, ఇది షిప్పింగ్‌కు తీవ్ర ఆటంకం కలిగిస్తుంది.
ఇరాన్ ఎందుకు మూసివేయవచ్చు?
ఇటీవలి అమెరికా, ఇజ్రాయెల్ దాడుల నేపథ్యంలో, ఇరాన్ ఈ జలసంధిని మూసివేయడం ద్వారా రాజకీయ మరియు ఆర్థిక ఒత్తిడి తెచ్చే ప్రయత్నం చేయవచ్చు. ఇరాన్ పార్లమెంట్ ఈ చర్యకు ఆమోదం తెలిపినట్లు 2025 జూన్ న్యూస్ రిపోర్టులు సూచిస్తున్నాయి, అయితే తుది నిర్ణయం జాతీయ భద్రతా మండలి చేతిలో ఉంది. ఇరాన్ విదేశాంగ మంత్రి సయ్యద్ అబ్బాస్ అరఘ్చి ఈ ఎంపికను పరిశీలిస్తున్నట్లు సూచించారు. అదనంగా, చమురు ధరలను పెంచడం ద్వారా శత్రు దేశాలపై ఆర్థిక ఒత్తిడి తీసుకురావచ్చు.
హార్మూజ్ జలసంధి మూసివేయబడితే పరిణామాలు?
హార్మూజ్ జలసంధి మూసివేయబడితే, దాని పరిణామాలు బహుముఖంగా ఉంటాయి: సైనిక వ్యతిరేకత: అమెరికా మరియు గల్ఫ్ దేశాల సైనిక దళాలు జలసంధిని తెరిచేందుకు చర్యలు తీసుకుంటాయి. అమెరికాకు ఈ ప్రాంతంలో గణనీయమైన సైనిక ఉనికి ఉంది. ఆర్థిక నష్టం: ఇరాన్ స్వయంగా చమురు ఎగుమతులపై ఆధారపడుతుంది, మరియు జలసంధి మూసివేయడం దాని ఆర్థిక వ్యవస్థకు కూడా నష్టం కలిగిస్తుంది. అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి: చైనా, భారత్, యూరప్ వంటి దేశాలు ఈ చర్య వల్ల నష్టపోతాయి, మరియు ఇరాన్‌పై దౌత్యపరమైన ఒత్తిడి తీసుకురావచ్చు. ఉదాహరణకు, US Secretary of State Marco Rubio చైనాను ఇరాన్‌ను ఆపమని కోరాడు.
గతంలో ఎప్పుడైనా మూసివేయడం జరిగిందా?
ఇరాన్ గతంలో హార్మూజ్ జలసంధిని పూర్తిగా మూసివేయలేదు, కానీ దీనిని రాజకీయ ఆయుధంగా ఉపయోగించింది. 2011-2012లో అణు కార్యక్రమంపై ఆంక్షల సమయంలో ఇరాన్ ఈ జలసంధిని మూసివేస్తామని బెదిరించింది. 1980లలో ఇరాన్-ఇరాక్ యుద్ధంలో ఇరాన్ మరియు ఇరాక్ నౌకలపై దాడులు చేసాయి, కానీ పూర్తి మూసివేత జరగలేదు.
మూసివేస్తే భారత్‌పై ప్రభావం ఎంత?
భారత దేశం తన చమురు దిగుమతుల్లో గణనీయ భాగాన్ని గల్ఫ్ దేశాల నుండి ఈ జలసంధి ద్వారానే పొందుతుంది. జలసంధి మూసివేయబడితే, చమురు ధరలు పెరగడం, రవాణా ఖర్చులు పెరగడం వంటివి భారత ఆర్థిక వ్యవస్థపై ప్రభావం చూపుతాయి. అయితే, రష్యా, అమెరికా, బ్రెజిల్ నుండి ప్రత్యామ్నాయ మార్గాల ద్వారా చమురు దిగుమతి చేసుకోవడం వంటి ఎంపికలు ఈ నష్టాన్ని కొంత తగ్గిస్తాయి.
చివరగా ఇరాన్ హార్మూజ్ జలసంధిని తాత్కాలికంగా దిగ్బంధించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది, కానీ దీర్ఘకాల మూసివేత సైనిక, ఆర్థిక, రాజకీయ అడ్డంకుల వల్ల కష్టసాధ్యం. ఈ చర్య ప్రపంచ చమురు వాణిజ్యంపై, ముఖ్యంగా భారత్ వంటి దేశాలపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుంది. అయితే, ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలు మరియు రిజర్వ్‌లు ఈ నష్టాన్ని తగ్గించగలవు. తాజా పరిణామాల కోసం వార్తా మాధ్యమాలను గమనించడం ముఖ్యం.
