భారత ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ 2025 జూన్ 29న తన ‘మన్ కీ బాత్’ 123వ ఎపిసోడ్‌లో ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) భారత్‌ను ట్రకోమా రహిత దేశంగా ప్రకటించిన విషయాన్ని హైలైట్ చేశారు. ఈ ఘనతను ఆయన దేశంలోని ఆరోగ్య కార్యకర్తల అవిశ్రాంత కృషికి, స్వచ్ఛ భారత్ అభియాన్, జల్ జీవన్ మిషన్ వంటి కార్యక్రమాలకు ఆపాదించారు.
ట్రకోమా గురించి:
వ్యాధి: ట్రకోమా అనేది క్లమైడియా ట్రాకోమాటిస్ బ్యాక్టీరియా వల్ల కలిగే కంటి సంక్రమణ వ్యాధి, ఇది చికిత్స చేయకపోతే గుడ్డితనానికి దారితీస్తుంది. ఇది అపరిశుభ్రత, రద్దీ గృహాలు, నీటి కొరత వంటి పరిస్థితుల్లో వ్యాపిస్తుంది.
భారత్‌లో స్థితి: 1971లో ట్రకోమా దేశంలో 5% గుడ్డితనానికి కారణమైంది. 2005 నాటికి ఇది 4%కి, 2018 నాటికి 0.008%కి తగ్గింది. 2017లో భారత్ ఇన్ఫెక్టివ్ ట్రకోమా నుంచి విముక్తి పొందింది.
ఎలా సాధించారు:
ప్రారంభం: 1963లో భారత్ జాతీయ ట్రకోమా నియంత్రణ కార్యక్రమాన్ని WHO, UNICEF సహకారంతో ప్రారంభించింది. ఇది తర్వాత జాతీయ గుడ్డితన నియంత్రణ కార్యక్రమం (NPCBVI)లో భాగమైంది.
WHO SAFE వ్యూహం: శస్త్రచికిత్స (Surgery), యాంటీబయాటిక్స్ (Antibiotics), ముఖ పరిశుభ్రత (Facial cleanliness), పర్యావరణ మెరుగుదల (Environmental improvement)లతో ఈ వ్యాధిని నిర్మూలించారు.
సర్వేలు: 2014-17 మధ్య నిర్వహించిన జాతీయ ట్రకోమా ప్రివలెన్స్ సర్వేలు 0.7% ప్రివలెన్స్‌ను చూపించాయి. 2021-24 మధ్య 200 ఎండమిక్ జిల్లాల్లో నిర్వహించిన ట్రకోమాటస్ ట్రైకియాసిస్ (TT) సర్వేలు WHO ప్రమాణాలను (15 ఏళ్లు పైబడిన వారిలో TT ప్రివలెన్స్ 0.2% కంటే తక్కువ, 1-9 ఏళ్ల పిల్లల్లో యాక్టివ్ ట్రకోమా 5% కంటే తక్కువ) నెరవేర్చాయి.
మైలురాయి:
2024 అక్టోబర్ 8న న్యూఢిల్లీలో జరిగిన WHO సౌత్-ఈస్ట్ ఆసియా 77వ రీజనల్ కమిటీ సమావేశంలో భారత్‌కు ఈ సర్టిఫికేషన్ లభించింది. ఆరోగ్య మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు కార్యదర్శి అరాధనా పట్నాయక్ ఈ అవార్డును అందుకున్నారు. భారత్ దక్షిణ-పూర్వ ఆసియాలో నేపాల్, మయన్మార్ తర్వాత ఈ ఘనత సాధించిన మూడో దేశం. ప్రపంచవ్యాప్తంగా 20 దేశాలు ఈ స్థితిని సాధించాయి.
మోదీ వ్యాఖ్యలు:
మోదీ ఈ విజయాన్ని “ఆరోగ్య కార్యకర్తల విజయం”గా అభివర్ణించారు, స్వచ్ఛ భారత్, జల్ జీవన్ మిషన్‌లు ఈ వ్యాధి మూల కారణాలను (పరిశుభ్రత, నీటి కొరత) తొలగించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయని పేర్కొన్నారు.
“ఇది భారత్‌లోని లక్షలాది మంది కష్టాలను తొలగించిన విజయం. WHO భారత్‌ను ట్రకోమా రహితంగా ప్రకటించడం గర్వకారణం,” అని ఆయన అన్నారు.
ముఖ్య కారణాలు:
స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్: ఇంటింటికీ శుభ్రమైన నీరు, మరుగుదొడ్ల నిర్మాణం వంటి కార్యక్రమాలు ట్రకోమా వ్యాప్తిని అరికట్టడంలో సహాయపడ్డాయి.
జల్ జీవన్ మిషన్: గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నీటి సరఫరా మెరుగుపరచడం ద్వారా వ్యాధి నివారణకు దోహదపడింది.
భవిష్యత్తు:
ట్రకోమా పూర్తిగా నిర్మూలించబడలేదు; దీనిని “పబ్లిక్ హెల్త్ సమస్య”గా తొలగించారు. స్పొరాడిక్ కేసులు రాకుండా నిరంతర నిఘా, శస్త్రచికిత్సలు, పరిశుభ్రత ప్రచారం అవసరం.
భారత్ ఈ విజయాన్ని నిలబెట్టుకోవడానికి NPCBVI ద్వారా నిరంతర నిఘా వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేసింది.
