ఇరాన్‌లోని షియా మత పెద్ద గ్రాండ్ అయాతుల్లా నాసర్ మకారెం షిరాజీ జూన్ 30, 2025న అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ మరియు ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహులపై ఫత్వా (మత ఆదేశం) జారీ చేశారు. ఈ ఫత్వాలో వారిని “దేవుని శత్రువులు” (మొహారెబ్)గా పేర్కొన్నారు, ఇది ఇస్లామిక్ న్యాయశాస్త్రంలో దేవునికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేసేవారిని సూచిస్తుంది. ఈ ఫత్వా ఇరాన్ సుప్రీం లీడర్ అయాతుల్లా అలీ ఖమేనీ, ఇతర షియా మత పెద్దలపై ట్రంప్, నెతన్యాహులు చేసిన బెదిరింపులకు ప్రతిస్పందనగా జారీ అయింది.
ఫత్వా వివరాలు: ఈ ఫత్వా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ముస్లింలను ట్రంప్, నెతన్యాహుల చర్యలకు వ్యతిరేకంగా ఐక్యంగా నిలబడాలని, వారిని “పశ్చాత్తాపపడేలా చేయాలని” పిలుపునిచ్చింది. ఇరాన్ చట్టం ప్రకారం, మొహారెబ్‌గా పరిగణించబడిన వారు మరణశిక్ష, శిరచ్ఛేదం, అవయవ ఛేదనం లేదా బహిష్కరణ వంటి కఠిన శిక్షలను ఎదుర్కోవచ్చు.
నేపథ్యం: ఈ ఫత్వా జూన్ 13, 2025న ఇజ్రాయెల్ ఇరాన్‌పై నిర్వహించిన వైమానిక దాడులతో మొదలైన 12 రోజుల యుద్ధం (12-Day War) తర్వాత జారీ అయింది. ఈ దాడుల్లో ఇరాన్ యొక్క నూక్లియర్ ఫెసిలిటీస్, సైనిక కమాండర్లు, శాస్త్రవేత్తలు లక్ష్యంగా చేయబడ్డారు. దీనికి ప్రతీకారంగా ఇరాన్ ఇజ్రాయెల్ నగరాలపై బాలిస్టిక్ క్షిపణులను ప్రయోగించింది. అమెరికా కూడా ఇరాన్‌లోని మూడు నూక్లియర్ ఫెసిలిటీస్ పై దాడులు చేసింది.
ట్రంప్, నెతన్యాహు చర్యలు: ట్రంప్ ఇరాన్ అణు కార్యక్రమాన్ని “పూర్తిగా నాశనం చేసినట్లు” పేర్కొన్నారు, అయితే ఇరాన్ సుప్రీం లీడర్ ఖమేనీ ఈ దాడుల ప్రభావాన్ని తక్కువ చేస్తూ, ఇరాన్ విజయం సాధించినట్లు ప్రకటించారు. నెతన్యాహు ఖమేనీ జీవితాన్ని ముగించే అవకాశాన్ని పరిశీలిస్తున్నట్లు సూచించారు, కానీ ట్రంప్ ఈ ప్రణాళికను వ్యతిరేకించారని సమాచారం.
ప్రభావం: ఈ ఫత్వా షియా సమాజంలో గణనీయమైన మతపరమైన, రాజకీయ ప్రభావాన్ని కలిగి ఉంది. అయితే ఇది అన్ని ఇస్లామిక దేశాలలో చట్టబద్ధంగా వర్తించదు. ఇది ముస్లిం సమాజాలలో ట్రంప్, నెతన్యాహులకు వ్యతిరేకంగా చర్యలను ప్రోత్సహించవచ్చు. ఉద్రిక్తతలను మరింత తీవ్రతరం చేయవచ్చు.
